Stroje regionalne i ludowe, suknie ślubne, materiał na firany
S³owo na temat jednostek miar
Wiorsta niemetryczna rosyjska miara d³ugo¶ci równa 1/7 mili rosyjskiej. U¿ywana dawniej w Rosji, a do 1849 tak¿e w Królestwie Polskim. Dzielono j± na 500 s±¿ni i 1500 arszynów.
Do 1835 r. = 1077 m Po 1835 r. = 1066,78 m.
W kontek¶cie naszych dywagacji.
Co¶ jeszcze.
Arszyn, u¿ywana dawniej jednostka d³ugo¶ci. Stosowana g³ównie w Rosji, od XVI w. do 1918, a tak¿e w Bu³garii, Turcji przed wprowadzeniem systemu metrycznego. 1 arszyn równa siê 71,1 cm.
Mila, anglosaska jednostka d³ugo¶ci równa 1609,344 metra Istnieje ponadto rzadziej stosowana mila londyñska, równa 1524 m = 5000 stóp, mila admiralska, równa 1855 m, oraz mila morska. W staro¿ytno¶ci mila by³a równa 1000 passus (kroków) i wynosi³a 1481,5 m. W Polsce dawna mila geograficzna wynosi³a 7146 m, po 1819 (mila nowopolska) - 8534,31 m.
Ale pamiêtajmy
Metr, m, jednostka d³ugo¶ci równa odleg³o¶ci, jak± pokonuje w pró¿ni ¶wiat³o w czasie 1/299 792 458 s (definicja przyjêta na Generalnej Konferencji Miar i Wag w 1983).
Ci±gn±c dalej.
I tak, je¶li wiorsta ma 1500 arszynów, to: 1500*0,711m=1066,5 m co z grubsza siê zgadza natomiast w sprawie s±¿nia temat jest ¶liski.
Gdy¿ pisz±, i¿:
S±¿eñ, jednostka d³ugo¶ci równa rozpiêto¶ci rozstawionych ramion (Wasyla ramion nie liczymy!! ). W ró¿nych krajach mia³ od 170 do 215 cm (w Polsce 176 cm). Do dzi¶ funkcjonuje w brytyjskim systemie calowym (fathom), gdzie równa siê 2 jardom = 6 stopom = 72 calom = 182,9 cm. Dok³adnie 182,88 cm, 1cal=2,54cm I tu jest sprawa sporna, wiorsty przeliczone w s±¿niach wg miary polskiej i podane na metrach: 500*1.76m=880m??? wiorsty przeliczone w s±¿niach wg miary angielskiej i podane w metrach: 500*1,829m=914.5m? A odwrotnie: 1066,78/500=~2,134m – dla jednego s±¿nia A przed 1835r. 1077/500=2,154m– dla jednego s±¿nia Co w przybli¿eniu mie¶ci siê w zakresie (od 170 do 215 cm), ale nie odpowiada calowi angielskiemu. Poniewa¿: 1 wiorsta = 500 s±¿ni *72 = 36000 cali Dla cali miêdzynarodowych: 106678/2,54 = 41999,2 cali
A dla cala rosyjskiego i staro angielskiego: 106678/2,53995 = 42000 cali 1 arszyn = 71,1 cm 71,1/2,53995 =27,992677 = ~28 cali Co by da³o 42000/28=1500 arszynów A to by siê ³adnie sk³ada³o. 1 wiorsta ma 1500 arszynów (co znalaz³em wcze¶niej), a to daje 42 ty¶. cali rosyjskich (Ale to ju¿ moja teza. I jak do tej pory nie znalaz³em potwierdzenia i jak to ma siê np. do s±¿nia? ).
Choæ miarami, które mnie najbardziej ciesz± to:
Gran – jednostka masy zwany tak¿e ziaren, obecnie stosowana w krajach anglosaskich. 1 gran = 1/7000 funta lb = 0,064 798 91 g = 0,000 064 798 91 kg 1 kg = ~ 15 432,358 352 941 43 granów (gr) 1 gram (g) = ~ 15,432 358 352 941 43 granów (gr) Stosowana miêdzy innymi do okre¶lania wagi ¶ruciny!
Kamieñ – jednostka masy jednostka podstawowa anglosaskiego uk³adu jednostek miar u¿ywana w Wielkiej Brytanii, niegdy¶ u¿ywana w Irlandii oraz wiêkszo¶ci krajów Wspólnoty Narodów. 1 kamieñ = 14 funtów = 6,35029318 kg staropolska jednostka masy. Nazwa jednostki pochodzi od kamieni stanowi±cych czê¶æ ¿aren. 1 kamieñ = 32 funty nowopolskie = 64 grzywny = 1024 ³utów = 12,96 kg
To ja mo¿e ze dwa s³owa o miarach i pomiarach (wzrostu).
Ogólnie wiadomo, ¿e Napoleon Bonaparte niskim cz³owiekiem by³. Ogó³ b³±dzi okropnie, jako ¿e wcale niskim NIE by³. Mniemanie ogó³u bez w±tpienia zatrute jest jadem angielskiej propagandy, ale mo¿e te¿ nieporozumieniem co do miary.
Miar± d³ugo¶ci do dzi¶ w Anglii i jej koloniach by³ych i obecnych jest stopa (foot) równa 304,8 mm. Wysoko¶æ (wzrost, pu³ap, etc.) "anglosasi" mierz± w stopach.
Francuska stopa "królewska" jest równa 324,839 mm.
Je¶li kto uwa¿a, ¿e wzrost Cesarza Francuzów podawany by³ w stopach angielskich to wzrost mu zani¿a, a i o policzek siê prosi w imiê przyzwoito¶ci .
Wracaj±c do wiorst, to jak by tam z miarami nie by³o, to ja czu³em, ¿e zrobi³em te d³u¿sze wiorsty .
Pozdrawiam
PS. Z pewno¶ci± nie pamiêtam, ale co¶ mi ¶wita, ¿e na podstawie pomiarów szkieletu odtworzono przy¿yciowy wzrost Cesarza na 168 cm - czyli wysoki/¶redni w swej dobie.
To z ciekawostek podam. Wed³ug "Explikacji miary i wag" z roku 1764 w Rzeczypospolitej stosowano: ³okieæ koronny (59, 55 cm) i litewski (64,96904 cm). Ale stosowano równie¿ miary o¶cienne potrzebne do handlu - eksportu. W dobie Sejmu Wielkiego zajêto siê ujednolicaniem miar. W 1790 zajêto siê miarami objêto¶ci a w 1792 (5 maja a wiêc jeszcze przed deklaracj± Rosjan o interwencji w Polsce) miarami d³ugo¶ci. Uznano, ¿e najlepszym rozwi±zaniem rozwi±zaniem bêdzie wprowadzenie ³okcia litewskiego obejmuj±cego w sobie 24 cale lub dwie stopy paryskie. Mierzenie powierzchni liczono "sznurami" które zawiera³y 10 "prêtów". Prêt liczyæ mia³ 7,5 ³okcia i 10 prêcików, a prêcik dzieli³ siê na 10 ³awek. Tak wiêc MÓRG ziemi liczy³ 3 sznury kwadratowe lub 300 prêtów kwadratowych albo ³okci 16 875.
18 maja 1792 roku mia³ byæ rozes³any do wszystkich komisji porz±dkowych czyli inaczej mówi±c Komisji Cywilno - Wojskowych (organy administracji terenowej) model miar z napisem: "Miara normalna, czyli ³okieæ litewski trzymaj±cy w sobie dwie stopy paryskie, a calów 24, ustanowiony dla ca³ego kraju Rzeczypospolitej".
Po przejêciu w³adzy przez targowiczan wszelkie reformy wstrzymano...
A co z calem ? Francuski 2,7 na ta¶my czy "zwyczajowy" 2,5 ? Pozdrawiam
A co z calem ? Francuski 2,7 na ta¶my czy "zwyczajowy" 2,5 ? Pozdrawiam
Jednak stawia³bym na francuski.
Cal jednostka miary d³ugo¶ci odpowiadaj±ca pocz±tkowo potrojonej d³ugo¶ci ¶redniego ziarna jêczmienia. 1″ = 25,4 mm, „cal miêdzynarodowy”.
Dawniej cal mia³ ró¿ne warto¶ci, np.: 1 cal angielski = 25,3995 mm 1 cal polski = 24,8 mm (tzw. cal staropolski) lub = 24,0 mm (cal nowopolski, 1819-1848) 1 cal pruski = 26,17 mm 1 cal francuski = 27,06994875 mm (szeroko¶æ kciuka króla Francji - prawo 19 Frimaire roku VIII (10 grudnia 1799) ) dok³adnie 750/27706 metra we Francji i Québec 1 cal reñski = 26,1541 mm 1 cal rosyjski = 25,3995 mm 1 cal wiedeñski = 26,3402 mm
(A co w koñcu, po co upraszczaæ sobie ¿ycie!)
Tak my¶la³em . Dziêki
A co z calem ? Francuski 2,7 na ta¶my czy "zwyczajowy" 2,5 Koronny - 2,48 czy Litewski (nadany ca³ej Rzeczypospolitej) - 2,7 cm. Czy koledzy widz± jakie konsekwencje by³yby dla gospodarki RP gdyby uda³o siê ujednoliciæ miary do tych europejskich??? A tak na powa¿nie, reformy nie uda³o siê przeprowadziæ z powodu wojny 1792 roku i zmianie rz±dów. W praktyce dalej obowi±zywa³y stare ustalenia.. Czyli Korona ma cal 2,48 cm.